ZOHO!
Locatie Zomerhofkwartier, Rotterdam, Nederland
Type Wedstrijd
Programma
54.000 m²BVO voor residentiële ontwikkeling, waarvan ~14.000 m² sociale woningen en ~10.000 m² middeldure huur
~9.500 m² BVO voor artistieke -, circulaire - en maakeconomie
~2.500 m² BVO zorg- en opvanginfrastructuur
~10.000 m² publieke ruimte, waarvan 5.000 m² Zomerhofpark
~11.000 m² privaat daklandschap
parkeerinfrastructuur
publieke sportvoorziening
Publieke inrichter Havensteder, Gemeente Rotterdam
Projectontwikkelaar Revive, Alides
Stadsontwerp BLAF architecten, SpCitI (The Spontaneous City International)
Architectuur TEAM ZOHO: Dhooge & Meganck Architectuur, BLAF architecten, Denc-Studio, Winhov, Jo Taillieu Architects
Landschap & publieke ruimte Omgeving
Resilience Metabolic Denc-Studio
Participatie & procesregie SpCitI, Revive
Artwork Malgorzata Maria Olchowska
Datum 2019
inspiratie Atelier Brancusi
DUURZAME STADSONTWIKKELING IN DE ZOHO WIJK, ROTTERDAM
MASTERPLAN
Het Zomerhofkwartier (ZOHO) in Rotterdam Noord ligt tussen de Agniesebuurt en Pompenburg, tussen de Hofbogen en de Noordsingel.
ZOHO is ontstaan als een “schuifruimte” voor de stad. Creatieve ondernemers hebben het gebied een identiteit, community en economie gegeven die kostbaar is in stedelijk gebied.
Ruimtelijk wordt ZOHO gekenmerkt door het Zomerhof, een open plek waar ooit het feestpaleis “Palace” stond. Een fascinerende “freespace” bij gebrek aan bewoning. Havensteder en Gemeente Rotterdam richtten een uitvraag aan ontwikkelaars om 54'000 m² residentieel programma toe te voegen, met een visie op ecologie, klimaat en sociale duurzaamheid.
Ons voorstel transformeert ZOHO stapsgewijs, gestoeld op de bestaande structuur van panden en kavels.
Het versterkt de relatie met de Hofbogen door de ontwikkeling van een stedelijk front aan de Vijverhofstraat en het bewaart de vrije relatie met het Zomerhof. In een incrementeel proces worden de dingen en de ruimte tussen de dingen steeds opnieuw in verhouding gebracht. Die aanpak resulteert in een specifieke stedenbouwkundig raamwerk dat de doorwaadbaarheid en bewoonbaarheid van het gebied garandeert, en in een architecturale korrel die vervolgens doeltreffend kan worden ingezet voor het gemengd programma.
In het hart van de wijk vrijwaren we maximaal de open ruimte van het Zomerhof; 5'000 m² open ruimte aangevuld met nog eens zo veel oppervlakte aan dakenlandschap.
Het Zomerhof wordt niet geclaimd door woningen, maar laat ruimte voor experiment, spel en logistiek, voor stadsnatuur en waterberging. De nieuwe “makers’ Palace” en de “ZOHO CASCO” aan het Zomerhof zorgen ervoor dat de makers en creatievelingen ook op lange termijn de identiteit van ZOHO blijven bepalen.
ARCHITECTUUR
“Het samen zetten van de dingen”. Een belangrijke optie die door het team werd genomen om te beantwoorden aan de vraag naar diversiteit, maatwerk en identiteit, is de samenwerking van 5 architecten. De architectuurontwerpen zijn opgemaakt om het masterplan te testen en voor te stellen. We streven naar een “typologisch neutrale” en stedelijke verschijningsvorm voor de architectuur. Een architectuur die de nevenschikking van panden vooropstelt en niet het “superblok”, hetgeen resulteert in een verticale geleding die steeds de overhand heeft op de aaneengesloten plinten. De rationalisatie van de structuur van de gebouwen, waardoor ze in elke levensfase en in functie van elk programma makkelijk te doorgronden zijn. We willen “unieke” gebouwen maken, niet door spektakel maar door in te zetten op een “hedendaagse virtuositeit” die het bouwen in relatie tot de betaalbaarheid, circulariteit en integrale duurzaamheid behandelt. “Lobby, plint en mezzanine” zijn thema’s die in elk gebouwontwerp behandeld worden. Ze benadrukken het belang van het adres, de verbijzondering van het programma, het contact van het wonen met de begane grond van de stad, en de kwaliteit van de architectuur op ooghoogte vanuit de open ruimte. De “vis a vis” met de Hofbogenpromenade wordt verrijkt differentiaties in kroonlijsthoogtes, set backs en plinthoogtes. Circulatiekernen zijn zo opgevat dat ze niet alleen woonunits verbinden met de begane grond, maar ook met daktuinen, parkeervoorzieningen en werkruimtes. Plannen voor couhousing zijn voorzien van flexruimte en collectieve ruimte. Doelstelling is om duurzame gebouwen te maken op het vlak van flexibiliteit, materiaalgebruikt, gebouwtechniek en energieprestaties. Voor projecten met een meerjarenplanning is het belang van kwaliteitsbewaking essentieel.
COHOUSING
In ZOHO willen we volop aandacht besteden aan verschillende vormen van cohousing. Cohousing is een antwoord op een aantal stedenbouwkundige knelpunten: meer verbondenheid en eigenaarschap van de woonomgeving, slimmer ruimtegebruik, flexibiliteit, meer groen en aandacht voor waterbeheer door collectieve investeringen. Op de site worden 3 verschillende vormen van cohousing aangeboden, verkregen door verschillende gradaties van co-creatie en eigendom.
PARTICIPATIE
De belangrijkste participatietaak in ZOHO is niet alleen het omarmen en waarderen van de huidige gemeenschap, maar ook het voorbereiden van de uitbreiding naar een grotere gemeenschap waar nieuwe bewoners zich bij zullen aansluiten. ZOHO betekent een enorme schaalsprong die een wissel trekt op de geest en de authenticiteit ervan.
Met de "incrementele stad" en "the next big thing is a lot of small things", zien wij onszelf als een nieuw teamlid in het bevorderen van Slow Urbanism en wat de burgers van ZOHO al hebben bereikt. Vervolgens moet het proces dat voorafgaat aan "het eigenlijke bouwen" ook duurzaam zijn door participatie, het omgaan met een conflictmodel en het proces.
Collectief woongebouw Dhooge & Meganck Architectuur
Cohousingproject Dhooge & Meganck Architectuur