Buda Tip
Locatie Buda Tip, Kortrijk, België
Type Wedstrijd Open Oproep OO3905 voor de Vlaamse bouwmeester
meer info hier
Opdrachtgever De Stad Kortrijk
Team Dhooge & Meganck Architectuur - BUUR (Sweco)
Datum 2020
Status Wedstrijd (nipt tweede plaats)
OPEN OPROEP 4007: MASTERPLAN EN ONTWIKKELINGSSTRATEGIE VOOR BUDA TIP, KORTRIJK
BUDA ALS HISTORISCHE SPRINGPLANK
De punt van het Buda-eiland staat aan de vooravond van een hernieuwde rol en betekenis in de Kortrijkse binnenstad. Het systematisch vrijkomen van grote stedelijke clusters op deze bijzondere plek is de aanleiding om een nieuw hoofdstuk te schrijven voor dit punt van het eiland, dat een wederzijds versterkend effect heeft met de dynamiek van het cultuurlandschap op het Buda-eiland en de ruimere binnenstad.
De positie van het Buda-eiland en zijn punt is in de geschiedenis verschillend geweest. Tot in de 15e eeuw lagen het eiland en de Overleie nog buiten de Kortrijkse stadswallen. Na de bouw van de tweede stadsmuur werd Overleie opgenomen als stadswijk intra muros, een dichtbevolkte wijk met een eigen dialect en eigen gebruiken. Morfologisch konden het stadscentrum van Kortrijk en Overleie over het Buda-eiland heen samensmelten tot een samenhangend stadsweefsel, zodat de structurerende noord-zuidas en tevens belangrijke handelsstraat van Kortrijk al vroeg zichtbaar werd.
Buda werd een ruimtelijke springplank in dit weefsel tussen de twee Leie-armen. De commerciële activiteiten van het stadscentrum maken de oversteek over de Leie langs de Budastraat. Sinds de 13e eeuw herbergde het eiland al verschillende grote stedelijke enclaves, waaronder het O.LV. Hospitaal, dat we vandaag kennen als klooster, en later de H. Hartkliniek, die uitgroeide tot AZ Groeninge.
Het eiland werd onderdeel van de stad, maar bleef als entiteit leesbaar. Vooral na de verdedigingswerken van Vauban op het einde van de 17de eeuw, werd in de volksmond gezegd dat hier een "Klein Buda" werd gebouwd. Een naam die sindsdien de naam van het eiland, de hoofdstraat en diverse culturele huizen is blijven beïnvloeden.
BUDA TIP, HOE MAAK JE EEN STAD
Door de aanwezigheid van de grote stedelijke enclaves laat de Budastraat zich tegenwoordig enigszins lezen als een uitloper van de binnenstad, ter hoogte van de oude Leie-arm nog steeds bruisend en levendig, maar waar de stedelijkheid verderop in de straat lijkt te vervagen, tot in het centrum van Overleie weer.
De ambitie wordt uitgesproken om het gesloten karakter van de site te doorbreken, de punt te openen naar de Kortrijkzaan en ruimtelijk te verbinden met het stadscentrum. De site biedt kansen om Kortrijk programmatisch te verrijken en functies te verweven. De herontwikkeling is een kans om betekenisvolle publieke ruimtes te ontwerpen die zich inschrijven in het Kortrijkse netwerk. De Buda-tip onthouden betekent vooral een stad maken!
Het eiland neemt daarbij een zeer strategische positie in: als scharnier tussen twee stadsmagneten van de structurerende nood-zuidas en de oevers van de Leie is dit de uitgelezen plek waar de stedelijkheid van Kortrijk verder vorm zal krijgen.
In noord-zuidrichting wordt de Buda-tip verweven met het stadscentrum door een verrijking met publieke en culturele attracties en een uitgesproken stedelijke levendigheid, niet in het minst dankzij de komst van de nieuwe stadsbibliotheek en een bijkomende verbinding met Overleie via de Reepbrug. Zo kan het eiland vol vertrouwen zijn rol als historische springplank vernieuwen.
Ook in de dwarsrichting ontstaan mogelijkheden om de banden met de stad te intensiveren en de identiteit van het eiland te versterken. De opwaardering van de oevers van de Leie zijn een voor de hand liggende ondersteuning voor het eiland. Daarnaast is de herontwikkeling van de punt de kans om de dynamiek van het kunsteiland en zijn ingewikkelde openbare ruimte door te trekken naar de andere kant van de Budastraat, en de oostelijke en westelijke helften van Klein Buda weer aan elkaar te knopen tot een eiland met een eigen, sterke identiteit.
