De Schoolhuizen
Locatie Zomergem, België
Type Publieke opdracht
Opdrachtgever VENECO
Datum 2015
Status Wedstrijd (tweede plaats)
referentie Maurice Denis
boven: oude jongensschool Zomergem
onder: Heiligdom Nise Shrine (China)
referentie principe aanpak erfgoed: linksboven: Summerhouse in Muuratsalo, Finland (Alvar Aalto) /linksonder:Bibliotheek Lavapiez, Madrid (Pedro Salinas) / rechtsonder: Astley-Castle, Eng (Witherford-Watson-Mann), Riba Stirling Prize
gevelonderzoek: oud versus nieuw
HERBESTEMMING EN VERBOUWING VAN EEN OUDE JONGENSSCHOOL TOT EEN DUURZAAM EN INNOVATIEF COLLECTIEF WOONPROJECT
HET HART VAN ZOMERGEM
Door oude Ferraris kaarten te bekijken wordt de natuurlijke structuur van het landschap zichtbaar en dient als inspiratie voor toekomstige ontwikkelingen. Op basis van een reeks landschappelijke kamers stelt het plan natuurlijke grenzen die de toekomstige bewoners troosten en begeleiden.
DE GEEST VAN DE PLEK
Het is belangrijk de geest van de plek te vatten. Doorheen de tijd is de school onderdeel geworden van het collectief geheugen van Zomergem, de genius loci (geest van de plek) is nog steeds zeer sterk aanwezig. Door de beeldkwaliteitsstrategie zal een veelheid aan plekken ontstaan die vanaf de start een zekere patina over zich hebben. De geest van de plek is immers reeds gevormd, de voorgestelde ontwikkeling stelt zich hiertegenover nederig op. Het is architectuur die bestaat in wat het weglaat.
RESPECTVOL EN INNOVATIEF OMGAAN MET WAARDEVOL ERFGOED
Het ontwerp van Dhooge & Meganck focust op de erfgoedwaarde van de school, het collectief geheugen en voegt nieuwe elementen toe om tot een vernieuwd harmonisch geheel te komen.
Een deel van de school is beschermd en mocht uitdrukkelijk liefst niet afgebroken worden. Het ontwerp houdt hier als enige van de kandidaten rekening mee.
EEN KIEZELSTEEN IN DE GROENE RIVIER- NISE SHRINE
Het terrein van de oude jongensschool ligt in een groene lob rond de tuin van de voormalige brouwerij. Deze uitzonderlijke ligging, op oog- en loopafstand van de kerk van Zomergem zorgt voor het bijzondere karakter van de site, maar is momenteel niet meer ten volle voelbaar. We denken aan de verborgen schrijnen van de Nise Shrines in Naiku (Ch) en ontdekken mogelijkheden om hiermee aan de slag te gaan en het belang om de site landschappelijk en strategisch te versterken. We koesteren de bijzonderheid van de school en vermijden een plat projectontwikkelingsproject waarbij zomaar nieuwe woningen op het schoolterrein worden gebouwd. Dit zou te gemakkelijk zijn, en enigszins respectloos voor het collectieve geheugen van de school en de inwoners van Zomergem. De site draagt inherente kwaliteiten en blijft een collectief gebeuren vragen, met de nadruk op 'Wonen in de school'.
GOLLD-LABEL
Ondanks de complexiteit van het waardevol erfgoed is een duidelijke keuze gebeurd voor innovatieve woonvormen met aandacht voor minder klassieke doelgroepen. Het project ambieert een levensloopbestendig design: concreet betekent dit dat we inzetten op een maximale flexibiliteit binnen ieder gebouw en iedere unit. Zo hebben we de mogelijkheid om kangoeroewoningen te voorzien, waarvan het plan volledig mindervaliden toegankelijk is, maar ook aparte studio’s die beantwoorden aan levensloopbestendig design.
Het ontwerp richt zich daarmee op het GOLLD Label (Gent levensloop bestendig design), gebaseerd op een flexibel plan van elke unit, waardoor de bewoners de nodige ruimte krijgen in functie van hun leven/fase.
DUURZAAM PASSIEFBOUW EN CLT
Ons project streeft naar een levenscyclusbestendig ontwerp: Concreet betekent dit dat we focussen op maximale flexibiliteit binnen elk gebouw en elke eenheid. Zo kunnen we voorzien in kangoeroewoningen, waarvan het plan volledig toegankelijk is voor gehandicapten, maar ook aparte studio's die beantwoorden aan een levensloopbestendig ontwerp. Keuze genoeg, in overleg zo te bepalen.
INNOVATIEVE WOONVORMEN
Om op een kwalitatieve manier daglicht en buitenruimte te voorzien voor de verschillende wooneenheden, werd innovatief ingegrepen: oude (binnen)klassen werden binnentuinen met een semi-buiten klimaat (het dak plooit zich over deze buitenruimtes), collectieve tuinen (in het geval van kangoeroetypes), de oude (binnen) gang werd de collectieve buitencirculatieruimte, etc.
sommige klassen worden woningen, andere private binnentuinen
“Commentaar jury
Stedenbouwkundige kwaliteit:
´...Er zijn grote inspanningen gedaan om de erfgoedwaarde van de site te bestuderen en te behouden... De inplanting van een nieuw poortgebouw zorgt voor een mooie afbakening en toegang tot de site met een éénduidige structuur... Private en publieke functies worden duidelijk van elkaar gescheiden...De parking is zeer goed georganiseerd en op een doordachte locatie ingeplant. Het binnengebied is volledig autovrij... Het voetgangersgebied is duidelijk afgezoomd... ´
Architecturale kwaliteit:
´...Het ontwerp is duidelijk het meest gedurfde van de drie voorstellen inzake woontypologie. Er is veel aandacht voor differentiatie in het woningsaanbod en er zijn mogelijkheden tot levenslang wonen...Dit bureau biedt duidelijk de grootste differentiatie in woningaanbod met grotere en kleinere woningen... De kleurkeuze en materiaalgebruik zijn zeer harmonisch bedacht... Het ontwerp van de tuin als half-overdekte tuinkamers is zeer origineel. De manier waarop private terrassen voorzien worden bij de appartementen is een belangrijke meerwaarde...´”
